Fautuaina fōma’i ‘ina ‘ia tu’u itīitia le talaga ‘o fuālā’au tapē siama (antibiotics)

by | Jul 17, 2024 | Niu Sila

‘Ua fa’aleoina ni fautuaga ‘i fōma’i ‘ina ‘ia tau tu’u itīitia le ‘avega ‘o fuālā’au ‘e tapē ai siama, i tagata gasegase ‘e le’o mo’omiaina, ‘a’o fa’atuputeleina ai popōlega ‘e uiga ‘i le si’itia ‘o le lē toe ila ‘o siama ma vairusi ‘o a’afia ai gasegase, mai ia fuālā’au (antibiotics). 

‘O se fa’amatalaga lata mai ‘a le nofoaga ‘autū mō Feso’ota’iga ‘a le Soifua Mālōlōina Lautele, ‘ua tu’uina mai ai se lapata’iga, ‘e fa’apea, ‘o Niu Sila, ‘o se tasi ‘o atunu’u ‘e pito sili ‘ona māualuga lona fuāinūmera ‘o le lē toe mafai ‘e fuālā’au ma vailā’au ‘e tineia ai siama, ‘ona tali atu ‘i mana’oga ‘e pei ‘ona mo’omiaina ai ia fuālā’au, ma ‘ua faigatā atili ai ‘ona togafitia tagata ‘e a’afia ‘i le līmōnia, ‘o ni ma’i ‘e a’afia ai le pa’u, ‘o a’afiaga ‘i fatuga’o ma le fiva fai’ai. 

Mā ‘o lo’o matuā fa’amanino mai ai fo’i, ‘o tagata ‘e pito sili ‘ona vave a’afia ai, ‘o itū’āiga tagata ‘o lo’o pito sili ‘ona tele lo lātou fa’aaogāina ‘o nei fuāla’au (antibiotics), ma ‘o le taimi nei, ‘o tagata Pasefika ma Māori ia ‘o lo’o pito māualuga le fa’aaogaga ‘o ia fuālā’au.  Po’o le lua tausaga ‘ua tuana’i, na fa’amanatu ai ‘i fōma’i, ‘e tatau ‘ona lātou toe iloiloina pē fa’afia ‘ona tala ‘i gasegase nei fuālā’au ‘e pei ‘ona saunoa ai Dr Samantha Murton. 

‘E iai taimi ‘e faigatā ai ‘i fōma’i ‘ona fai atu lēai ‘i gasegase ‘i aso ‘uma, pe ‘ā mana’omia ia fuāla’au.  ‘E pito sili ‘ona lamatia Māori ma Pasefika ‘i le fa’a’ī tīgā, ma ‘o nisi taimi ‘e ono ‘avea ma siama ‘e mafai ‘ona a’afia ma mafua ai ‘ona fa’aleagaina le fatu.  ‘O le aiāiga lautele, ‘e tatau ‘ona ‘ave antibiotics ‘i gasegase ‘e pito sili ‘ona a’afia gōfie ‘i fa’afītāuli ‘e fa’aitīitia ai le ono o’o ‘o a’afiaga ‘i o lātou fatu.  Peita’i ‘e tatau ‘i fōma’i ‘ona fa’apāleni ia fa’ai’uga ‘e pei ‘ona fa’aalia e Dr Murton.

ATA: Antibiotics / RNZ.